Viêm phổi ở trẻ em: Nguy hiểm khó lường!

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phổi ở trẻ em đã lấy đi gần 20 sinh mạng mỗi giây và chiếm đến 16% nguyên nhân gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi.

Có đến 99% trường hợp tử vong vì bệnh viêm phổi ở trẻ nhỏ xảy ra tại các quốc gia đang phát triển. Do đó, việc nhận ra các triệu chứng bệnh viêm phổi ở trẻ em trong giai đoạn sớm để có thể kịp thời điều trị là rất quan trọng.

Bệnh viêm phổi là gì?

Viêm phổi là một bệnh chỉ tình trạng phổi bị nhiễm trùng. Các túi khí trong phổi (được gọi là phế nang) chứa đầy mủ và dịch nhầy khiến cơ thể không thể hấp thụ đủ lượng oxy cần thiết.

Người bị viêm phổi có thể bị sốt, ho hoặc khó thở. Các triệu chứng của viêm phổi sẽ xuất hiện trong vòng 1 – 2 ngày sau khi bị nhiễm tác nhân gây bệnh.

Hầu hết các ca bệnh viêm phổi có thể được điều trị khỏi trong vòng 1 – 2 tuần. Nếu mắc viêm phổi do virus, người bệnh thường cần nhiều thời gian hơn để hồi phục. Bệnh viêm phổi sẽ diễn biến trầm trọng hơn nếu người bệnh có mắc các bệnh khác.

Các triệu chứng viêm phổi ở trẻ em

Tùy vào độ tuổi của trẻ và nguyên nhân gây bệnh mà sẽ có các triệu chứng của bệnh viêm phổi khác nhau. Các triệu chứng chung của bệnh có thể bao gồm:

  • Thở nhanh, gấp (trong một số trường hợp, đây là triệu chứng duy nhất giúp nhận biết bệnh)
  • Khi thở nghe như rít hoặc thở khò khè
  • Cố gắng hết sức để thở
  • Sốt
  • Ho
  • Nghẹt mũi
  • Ớn lạnh
  • Nôn ói
  • Tức ngực
  • Đau bụng (vì trẻ bị ho và khó thở)
  • Mệt mỏi, ít vận động
  • Mất cảm giác thèm ăn (ở trẻ lớn hơn) hoặc không muốn bú (ở trẻ sơ sinh), có thể dẫn đến mất nước
  • Môi, đầu móng tay xanh hoặc xám.

Nếu tình trạng viêm xảy ra ở phần dưới của phổi (vị trí gần bụng), trẻ có thể bị sốt, đau bụng hoặc nôn mửa nhưng không có các biểu hiện của bệnh hô hấp.

Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ em

Viêm phổi có thể do virrus, vi khuẩn, nấm và ký sinh trùng gây ra. Hầu hết các trường hợp, bệnh này là do virus như virus adeno, virus rhino, virus cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus parainfluenza… gây bệnh.

Ngoài ra, có một số yếu tốt có thể là nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phổi ở trẻ, như sống như ở những khu vực có mức độ ô nhiễm cao, có người thân hút thuốc lá hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc.

Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm phổi ở trẻ em

Thông thường, viêm phổi bắt đầu xảy ra sau khi đường hô hấp trên bị nhiễm trùng. Các triệu chứng của bệnh bắt đầu xuất hiện 2 hoặc 3 ngày sau khi bạn bị cảm lạnh hoặc đau họng. Sau đó, chúng tấn công đến phổi. Chất dịch nhầy, bạch cầu… tập hợp trong các phế nang của phổi khiến cơ thể khó hấp thu được oxy. Điều này vô tình khiến bé phải thở nhanh hơn để phổi có thể cung cấp đủ lượng oxy cần thiết cho cơ thể.

Trẻ nhiễm vi khuẩn gây bệnh viêm phổi thường bị bệnh khá nhanh. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị viêm phổi biết sớm nhất là sốt cao đột ngột và thở nhanh bất thường. Trẻ bị viêm phổi do virus, có thể các triệu chứng sẽ xuất hiện từ từ và ít nghiêm trọng hơn. Việc trẻ thở khò khè có thể được xem là dấu hiệu phổ biến hơn cả.

Một số biểu hiện của bệnh đưa ra những manh mối quan trọng về vi trùng gây ra bệnh. Ví dụ như ở trẻ lớn và thiếu niên, viêm phổi do Mycoplasma (còn gọi là viêm phổi không điển hình) ngoài các triệu chứng viêm phổi thông thường sẽ có các triệu chứng như đau họng, đau đầu và phát ban.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, viêm phổi do nấm chlamydia có thể gây viêm kết mạc (đau mắt đỏ) với biểu hiện bệnh nhẹ và không sốt. Nếu trẻ bị viêm phổi do mắc ho gà, bé sẽ có những cơn ho kéo dài, mặt tái nhợt vì thiếu oxy hoặc khi hít thở nghe như tiếng rít. Hãy cho trẻ chủng ngừa vaccine ho gà nhằm bảo vệ bé chống lại căn bệnh này.

Khoảng thời gian kể từ khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh và có những biểu hiện của bệnh là khác nhau. Điều này tùy thuộc vào virus hoặc vi khuẩn gây bệnh. Điển hình như nhiễm virus hợp bào hô hấp cần 4 – 6 ngày mới có các dấu hiệu đầu tiên của bệnh trong khi virus gây bệnh cúm chỉ cần từ 18 – 72 giờ sau khi nhiễm.

Cách chữa viêm phổi ở trẻ em

Việc điều trị bệnh viêm phổi ở trẻ em phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng thể chất và nguyên nhân nghi ngờ gây viêm phổi (virus, vi khuẩn, nấm hay ký sinh trùng). Nếu bệnh do virus gây ra, bé không cần phải uống kháng sinh. Nếu bệnh do vi khuẩn gây ra, bé cần phải được điều trị bằng kháng sinh. Tùy vào loại vi khuẩn được cho là nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ kê toa kháng sinh phù hợp.

Hầu hết trẻ bị viêm phổi có thể được điều trị tại nhà. Nếu có một trong các yếu tố sau bé phải nằm viện để nhân viên y tế chăm sóc:

  • Cần oxy trị liệu
  • Bị nhiễm trùng phổi có thể lan sang máu
  • Có bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hệ miễn dịch
  • Nôn mửa quá nhiều đến mức không thể uống thuốc
  • Viêm phổi tái đi tái lại
  • Có thể bị ho gà.

Phương pháp điều trị tại bệnh viện có thể bao gồm thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch và liệu pháp hô hấp. Trường hợp nặng hơn, bé có thể được điều trị trong đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU).