Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), mỗi năm có khoảng 180.000 trẻ sơ sinh và 30.000 sản phụ tử vong vì uốn ván (số liệu từ 2002) – chủ yếu từ vết rách khi sinh và cắt cuống rốn. Hiện nay con số này đã giảm đáng kể do điều kiện vệ sinh sạch sẽ hơn và chủ yếu nhờ vắc-xin uốn ván. Vì thế tiêm uốn ván là yếu tố bắt buộc nếu mẹ muốn đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
Danh Mục
Tại sao vắc-xin uốn ván rất an toàn?
Theo CDC (Trung tâm kiểm soát và phòng chống bệnh tật):
Uốn ván là do vi khuẩn Clostridium Tetani xâm nhập vào cơ thể và tiết ra độc tố gây đau thắt cơ (thường là cơ ở cổ và hàm), co giật liên hồi, có thể dẫn đến tử vong. Vi khuẩn này sống trong đất, bụi, phân bón và xâm nhập vào cơ thể qua vết thương hở. Bạn chỉ cần giẫm vào 1 cây đinh rỉ thôi cũng có thể nhiễm trùng uốn ván và chết!
Vắc-xin uốn ván (TT/Td) là vắc-xin giải độc tố – không phải loại đưa cả con vi khuẩn vào cơ thể (như vắc-xin sống hoặc bất hoạt). Do vậy không gây hại gì cho cơ thể. Kể cả lúc các mẹ tiêm khi đang hơi ốm thì cũng không có vấn đề gì. Người ta không dám tiêm lúc ốm là bởi vì có thể nhầm lẫn phản ứng sau tiêm với các triệu chứng lúc ốm thôi. Vắc-xin này có thể kết hợp với vắc-xin bạch hầu, ho gà (DTP, DT) hoặc cả với bại liệt, Hib (5 in 1),hay Viêm gan B (6 in 1).
(Xem thêm: Những số liệu quan trọng cho biết thai nhi có bất thường hay không?)
Hướng dẫn của WHO về tiêm phòng uốn ván
- Nếu chưa từng tiêm uốn ván, hoặc là không rõ lịch sử tiêm thì tiêm 2 mũi TT/Td trước sinh 1 tháng (Theo bảng 1).
- Nếu đã tiêm 1 – 4 mũi theo lịch ở bảng 1 thì chỉ cần tiêm 1 mũi TT/Td trước khi sinh.
- Còn nếu đợt tiêm trước mà đã quá thời hạn tác dụng của mũi tiêm thì lại tiêm lại từ đầu.
VD: Tập đầu tiêm 2 mũi rồi, tập sau bầu cách tập trước dưới 3 năm. Chỉ cần tiêm 1 mũi, còn nếu cách trên 3 năm thì tiêm lại 2 mũi.
Nếu trước đó đã tiêm uốn ván hồi nhỏ hoặc hồi đi học rồi (dù là mũi DTP, DT hay TT/Td hay 5in1, 6in1) (tiêm theo lịch ở bảng 2).
Lưu ý là nếu tiêm uốn ván trong thai kỳ thì mũi tiêm cuối phải được tiêm trước sinh ít nhất 2 tuần, đủ để cơ thể đối phó được với uốn ván.
3 tháng đầu có nên tiêm uốn ván không
Chưa có bằng chứng gì về việc vắc-xin này có ảnh hưởng gì đến thai nhi trong 3 tháng đầu hay không. WHO thì khuyến cáo nên tiêm càng sớm càng tốt trong thai kỳ (với trường hợp chưa tiêm uốn ván bao giờ hoặc chưa rõ lịch sử tiêm) nhưng theo các chuyên gia thì nên để qua giai đoạn này rồi hãy tiêm để thai ổn định.
Tiêm uốn ván khi nào tốt nhất?
Câu trả lời là không có thời điểm nào gọi là tốt nhất với loại vắc-xin này. Tiêm từ tuần 16 hay 20 hay 28 thì đều có hiệu quả như nhau. Nhưng người ta thường hay chọn khoảng 20 – 28 tuần là vì lúc này thai đủ ổn định và cũng cách thời điểm sinh đủ dài để cơ thể hoàn toàn chống chọi được với uốn ván.
Nếu mẹ nào có tiêm sớm hơn hay muộn hơn cũng k sao. Miễn tiêm đúng lịch ở bảng, tuân thủ nguyên tắc khoảng cách tối thiểu giữa 2 mũi là được.
(Xem thêm: Nguyên nhân khiến bệnh vô sinh – hiếm muộn gia tăng báo động)