Sinh con vất vả một thì chăm con vất vả gấp mười lần. Điều này càng khó hơn nhiều lần khi mẹ có con sinh non thiếu tháng. Để con sinh thiếu tháng nhưng vẫn khỏe mạnh, đủ sức đề kháng để chống lại bệnh tật là câu hỏi lớn khiến nhiều mẹ đau đầu. Hôm nay, Trung tâm sức khỏe Nhi khoa sẽ cùng mẹ tìm câu trả lời cho câu hỏi:  “Cách nào giúp mẹ tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non?”

1. Trẻ sinh non

Trẻ sinh non là những trẻ ra đời sớm hơn 37 tuần thai kỳ (thai kỳ bình thường là 38-40 tuần).

Giai đoạn đầu, trẻ phải được chăm sóc bởi các y, bác sĩ và trang thiết bị cần thiết của bệnh viện. Thời gian này bé được nuôi lớn trong môi trường đặc biệt để hoàn thiện những chức năng cơ thể và hệ thống miễn dịch chưa có do sinh thiếu tháng.

Sinh non được đưa vào danh sách những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong và là nguyên nhân hàng đầu gây dị tật ở trẻ. Trẻ sinh non càng sớm thì nguy cơ càng cao.

2. Những vấn đề trẻ sinh non phải gặp

• Các bệnh về hô hấp: Viêm phổi, viêm phế quản, …
• Các rối loạn tạo máu: Thiếu máu, vàng da, nhiễm trùng máu, …
• Những khuyết tật phát triển, khiếm thính và nguy khiếm thị.
• Bệnh về hệ tiêu hóa:  Do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện nên thường mắc các bệnh hệ tiêu hóa như viêm ruột, táo bón, xuất huyết, …
• Hệ thống miễn dịch non nớt, sức đề kháng không đủ để chống lại các nguy cơ bệnh tật khiến cho trẻ sinh non yếu hơn bình thường, dễ mắc các bệnh do virus, vi khuẩn gây ra.
• Bại não là vấn đề nghiêm trọng mà trẻ sinh non gặp phải, tình trạng này có thể đi theo trẻ cả đời hoặc có thể dẫn đến tử vong.

3. Làm cách nào để tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non

Trẻ sinh non bị rút ngắn thời gian phát triển khi nằm trong bụng mẹ nên thường dễ gặp các vấn đề ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và chậm phát triển hơn những trẻ khác. Do vậy mối bận tâm về tăng đề kháng, tăng cường miễn dịch cho trẻ sinh non càng được quan tâm hơn rất nhiều.

Công cuộc tìm kiếm hướng đi đúng để tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non là một hành trình  tìm hiểu và chọn lọc kiến thức hợp lí. Chúng tôi xin chia sẻ những cách làm tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non từ các bác sĩ Nhi khoa hàng đầu:

Chăm sóc trẻ sinh non đúng cách

1.  Khi bé vẫn còn ở bệnh viện

Trẻ sinh non được chú trọng hỗ trợ phát triển các cơ quan trong cơ thể như não bộ nên bé được nuôi dưỡng trong lồng ấp. Môi trường ấp lồng luôn được kiểm tra nhiệt độ, độ ẩm theo dõi nhịp tim và kiểm soát nồng độ oxy trong máu bằng những thiết bị hiện đại.

Trẻ sinh non nằm trong lồng kính có hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh,

chưa thể sống được bằng sữa, phải nuôi dưỡng hoàn toàn bằng đường tĩnh mạch. Khi bắt đầu được phép làm quen với sữa, bé phải được theo dõi chặt chẽ mức độ hấp thu và thải trừ của thức ăn để điều chỉnh phù hợp với trẻ.

Tuy nhiên, những công việc chăm con trong lồng ấp hoàn toàn do các bác sĩ, y tá và các chuyên gia dinh dưỡng có chuyên môn đảm nhận.

2. Chăm con tại nhà

Khi trẻ cơ thể bé hoàn toàn phát triển, có đủ điều kiện để sống ở môi trường bên ngoài, bé được ra khỏi lồng ấp và chăm sóc tại nhà.

Khuyến khích cho con bú bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu, nếu mẹ ít sữa hoặc không có sữa thì bổ sung cho bé bằng sữa công thức dành cho trẻ sinh non.

Khi trẻ được 6 tháng tuổi, mẹ bắt đầu tập cho con ăn dặm, bổ sung thêm nhiều loại thực phẩm khác nhau giúp tăng sức đề kháng cho trẻ theo nguyên tắc:

• Từ ít đến nhiều
• Từ mềm đến cứng
• Từ loãng đến đặc

Và cần theo dõi quá trình tiêu hóa, hấp thu của trẻ để điều chỉnh bữa ăn.

 Men vi sinh:

Các bộ phận trong cơ thể của trẻ sinh non chưa phát triển hoàn thiện, việc chào đời sớm khiến trẻ gặp nhiều rủi ro từ môi trường mà không được mẹ bảo vệ. Một trong những rủi ro hay gặp phải là trẻ mắc các bệnh về đường ruột: viêm ruột, hoại tử, nhiễm trùng, xuất huyết,… Những bệnh này làm hệ thống các cơ quan tiêu hóa bị tổn thương, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột gây cản trở hấp thu nhiều chất.

Sử dụng men vi sinh có thể cung cấp thêm các lợi khuẩn cho đường ruột của trẻ, ức chế hoạt động của các vi khuẩn gây hại. Nhờ đó, men vi sinh làm giảm tình trạng mắc bệnh đường tiêu hóa, giúp tăng hấp thu và bảo vệ đường ruột, qua đó tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non. Men vi sinh được coi như một sản phẩm bổ sung nhằm tăng đề kháng cho trẻ sinh non mà mẹ nên dùng cho bé.

Sử dụng men vi sinh cho trẻ sinh non vào thời điểm nào nên theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

 Bổ sung vitamin:

Vitamin có vai trò quan trọng với cơ thể, đối với trẻ sinh non thì bổ sung vitamin là hết sức cần thiết. Với thể trọng nhẹ cân và sức chống đỡ với các yếu tố có hại yếu nên trẻ dễ gặp nhiều bệnh làm cơ thể mệt mỏi, biếng ăn. Do đó nguồn thực phẩm mẹ cung cấp qua bữa ăn hàng ngày không thể đáp ứng đủ nhu cầu vitamin quan trọng cho bé. Liều lượng vitamin cho trẻ sinh non thường là:

1. Vitamin E, B, K, C dạng thuốc: dùng ngay từ những tháng đầu theo hướng dẫn của bác sĩ.
2. Hạn chế còi xương cho trẻ bằng Vitamin D3 hàng ngày với liều 1 giọt / ngày.
3. Sau khi được 6 tháng tuổi, bé có thể được cân nhắc dùng thêm vitamin tổng hợp nếu cơ thể hấp thu được.

Bổ sung muối khoáng cho trẻ:

1. Bổ sung Sắt (Fe): Nhau thai cung cấp sắt cho trẻ khi còn ở trong bụng mẹ. trẻ sinh non không được cung cấp đầy đủ sắt, làm giảm vận chuyển oxy của hồng cầu, gây thiếu máu đến các cơ quan. Thường bắt đầu bổ sung sắt khi trẻ được 6 tháng tuổi.
2. Flour (F): Flour cần thiết cho chuyển hóa phospho và canxi, giúp bảo vệ răng chắc khỏe. Mẹ nên bổ sung Flour cho con khi con được 1 tuổi.
3. Canxi (Ca): Trẻ sinh non thường thiếu vitamin D, ảnh hưởng nhiều đến quá trình hấp thu canxi vào xương, cản trở phát triển hệ xương, răng ở trẻ. Do vậy việc bổ sung canxi đồng thời cùng các muối khoáng khác cũng là một cách làm tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non, hạn chế còi xương ở trẻ.
4. Ngoài Fe, Ca, F bé cũng cần bổ sung nhiều khoáng chất khác như Iod, kẽm, magie, Natri, …. để cung cấp đầy đủ các chất cho cơ thể.

Tiêm phòng:

Việc tiêm phòng đúng lịch và đầy đủ được coi là biện pháp giúp tăng sức đề kháng cho trẻ sinh non mà bố mẹ nên tuân thủ. Tuy nhiên, tiêm phòng vào thời điểm nào thì thích hợp và liệu vaccine đó có an toàn cho con không khi trẻ sinh non vốn thể có thể trạng yếu hơn. Sau đây là những loại vaccine được khuyến cáo tiêm phòng cho trẻ sinh non:

1. Chủng ngừa Lao: Thường được khuyến cáo tiêm cho trẻ ngay sau khi sinh. Với những trẻ sinh non nhỏ hơn 34 tuần tuổi, vaccine này hoạt động kém. Những trường hợp này thường phải đợi đến khi đạt đủ số tuần tuổi quy định mới thực hiện tiêm phòng.
2. Vaccin phòng viêm gan B

• Nếu mẹ của bé sinh non bị viêm gan B:  Trẻ thường được tiêm phòng ngay sau khi sinh để ngừa viêm gan B. Tuy nhiên nếu khi sinh ra bé có trọng lượng cơ thể nhỏ hơn 2kg thì phải đợi cân nặng của trẻ đạt mức quy định mới được tiêm.
• Trường hợp mẹ không bị nhiễm viêm gan B: Trẻ được tiêm phòng viêm gan B ngay khi xuất viện hoặc khi cân nặng đạt đến 2kg hoặc đến 1 tháng tuổi, tùy vào điều kiện của gia đình đáp ứng được.
• Vaccine phòng Virus Rota: thường muộn hơn so với trẻ sinh đủ tháng bình thường, tùy vào thể trạng trẻ. Trẻ sinh đủ tháng bình thường: liều thứ nhất là lúc 2 tháng tuổi; liều thứ 2 là sau 4 tháng tuổi.
• Vaccine phòng cúm: Tiêm khi trẻ đạt 6 tháng tính theo tuổi sinh. Một số trường hợp có thể tiêm sớm trước mùa cùm do trẻ sinh non dễ mắc cúm hơn.
• Các mũi Vaccine còn lại: Ho gà, uốn ván, bạch hầu, bại liệt,… sẽ không có khác biệt nhiều so với trẻ sinh đủ tháng khác. Tuy nhiên, hiệu lực vaccine không thể đạt tối đa nếu cân nặng của trẻ quá thấp, vì vậy các mẹ vẫn nên cho con tiêm khi cân nặng đạt đến 4,5 kg.

Ngoài ra, đối với trẻ thiếu tháng: Nếu người mẹ mắc tiểu đường thai kỳ kiểm soát kém, con bị sinh non hoặc ít hơn 2,9kg khi sinh thì bé có thể không nhận đủ lượng sắt trong thai kỳ. Những bé sinh non cần được đặc biệt quan tâm và bổ sung sắt từ sớm khi con 2 tuần tuổi cho đến khi ăn dặm 1 tuổi. Nếu bé trong giai đoạn bú mẹ, mẹ nên bổ sung thêm sữa tăng cường chất sắt như nguồn dinh dưỡng chính.

Nếu bé sinh non, bé có thể cần bổ sung một lượng sắt cao hơn là 2mg/kg/ngày, bắt đầu ngay trong tháng đầu tiên sau sinh.

Xem thêm:

Cách tăng sức đề kháng cho trẻ nhanh nhất chỉ bằng 7 bước đơn giản

Mách mẹ 10 thực phẩm thần kỳ tăng sức đề kháng cho trẻ