Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất dễ mắc các bệnh lý về hô hấp, điển hình là viêm họng. Trẻ viêm họng khiến cha mẹ lo lắng, nghĩ ngay đến cứu cánh là kháng sinh. Vậy các chuyên gia nói gì về việc trẻ bị viêm họng có cần uống kháng sinh?
Họng là vùng tiếp xúc với không khí, thức ăn từ bên ngoài nên dễ viêm nhiễm. Rất may, tại họng có các hạch lympho tạo ra kháng thể chống lại sự xâm nhập của virus, vi khuẩn, nấm gây bệnh. Tuy nhiên ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hạch lympho chưa hoàn thiện nên trẻ hay viêm họng.
Danh Mục
Dấu hiệu nhận biết và nguyên nhân trẻ viêm họng
Trẻ viêm họng thường sẽ cảm thấy đau, khô rát tại cổ họng. Đôi khi trẻ ho, bỏ ăn, ăn ít hoặc dễ nôn trớ. Ngoài ra, trẻ cũng có thể có dấu hiệu tương tự cảm lạnh hoặc các bệnh lý hô hấp khác như hắt hơi, chảy mũi, sốt… Dựa vào triệu chứng của trẻ, các bác sĩ có thể xác định nguyên nhân viêm họng và đưa ra cách điều trị viêm họng cho trẻ.
Nguyên nhân viêm họng do virus, dị ứng
Trẻ viêm họng cấp do virus hoặc do dị ứng, kích ứng thường có những dấu hiệu sau:
- Hắt xì
- Ho
- Chảy nước mắt
- Đau đầu nhẹ hoặc đau nhức cơ thể
- Sổ mũi
- Sốt nhẹ (thường dưới 38,3 độ C)
Nguyên nhân viêm họng do vi khuẩn
Một số trường hợp trẻ viêm họng do vi khuẩn, nấm… đặc biệt là liên cầu khuẩn lại có những dấu hiệu khác như:
- Amidan đau, đỏ và sưng, đôi khi có những mảng trắng hoặc vệt mủ
- Những đốm đỏ nhỏ (petechiae) trên vòm miệng.
- Sốt cao (38,3 độ trở lên)
- Buồn nôn
- Nôn
- Hạch bạch huyết sưng ở cổ
- Đau đầu dữ dội hoặc đau nhức cơ thể
- Phát ban
Đại đa số trẻ viêm họng là do virus, dị ứng chẳng hạn như do cảm lạnh, tiếp xúc khói thuốc lá, không khí ô nhiễm, dị ứng, không khí bị khô. Viêm họng do vi khuẩn chỉ chiếm 10%, trong đó nguyên nhân chính là do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra. Điều này có nghĩa 9/10 trường hợp sẽ không phải do nhiễm khuẩn. Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân viêm họng, các mẹ nên đến cơ sở khám chuyên khoa về nhi uy tín.
Xem thêm: Vì sao mẹ nên chọn phòng khám chuyên khoa nhi TTSKNK?
Trẻ viêm họng có cần uống kháng sinh?
Kháng sinh chỉ có tác dụng đối với vi khuẩn, nấm và không có tác dụng với virus, trong khi phần lớn các ca viêm họng ở trẻ do virus hoặc yếu tố kích ứng gây nên. Điều đó có nghĩa là, sử dụng kháng sinh khi trẻ viêm họng là không cần thiết, thậm chí, sử dụng kháng sinh sai cách còn tạo ra vấn nạn kháng kháng sinh hoặc làm trầm trọng hơn các triệu chứng của bệnh. Đại đa số trường hợp trẻ viêm họng có thể tự khỏi trong vòng 1- 2 tuần.
Cách xử lý khi trẻ viêm họng do virus hoặc dị ứng
Mặc dù đại đa số trường hợp trẻ viêm họng không cần sử dụng kháng sinh, tuy nhiên một số trường hợp triệu chứng của trẻ quá khó chịu, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt thì đôi khi vẫn cần sử dụng thêm các thuốc khác chẳng hạn rửa mũi bằng nước muối sinh lý khi trẻ ngạt mũi, dùng các phương pháp dân gian giúp trẻ giảm ho, hoặc dùng hạ sốt khi trẻ sốt cao, mệt mỏi.
Ngoài ra, việc trẻ khỏi được chủ yếu là nhờ vào sức đề kháng của cơ thể, vì thế việc tăng đề kháng cho trẻ vào thời điểm này hết sức quan trọng. Ngoài chú ý về dinh dưỡng bữa ăn, cha mẹ có thể cho bé dùng thêm vitamin tổng hợp. Các vitamin giúp tăng cường chuyển hoá dinh dưỡng, đồng thời là xúc tác tạo ra các kháng thể Ig A, Ig G… . Khi viêm họng, trẻ ăn uống kém, việc dùng thêm vitamin tổng hợp hỗ trợ miễn dịch của trẻ đáng kể, giảm thời gian bệnh.
Xem thêm: 3 lời khuyên đắt giá giúp mẹ chọn vitamin tổng hợp tốt cho trẻ hay ốm
Trẻ viêm họng cần thiết phải sử dụng kháng sinh khi nào?
Khi các bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây viêm mũi họng do vi khuẩn gây ra, và tình trạng nhiễm khuẩn đó ít có khả năng cải thiện dựa trên lịch sử bệnh lý của trẻ, mức độ nhiễm bệnh, và sức đề kháng của trẻ thì sẽ cần điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Trẻ viêm họng do vi khuẩn có nhất định phải sử dụng kháng sinh?
Như đã nêu trên, vi khuẩn gây viêm họng lớn nhất là liên cầu khuẩn. Nếu cha mẹ không muốn trẻ sử dụng kháng sinh, trẻ có thể chống đỡ được sau 3 – 5 ngày sốt cao sẽ giảm sốt và tự hết. Nhưng hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Cấu trúc của liên cầu khuẩn này giống hệt van tim. Khi cơ thể tự sản sinh kháng thể chống lại liên cầu khuẩn đó, đồng thời cũng chống lại cả van tim vì cơ thể không phân biệt được đâu là liên cầu khuẩn, đâu là van tim, và trẻ có nguy cơ bị thấp tim. Chưa kể, khi cơ thể tự chống lại liên cầu khuẩn, thì các kháng thể và vi khuẩn đi vòng quanh trong máu, đến thận sẽ gây viêm cầu thận cấp.
Rõ ràng hậu quả của việc không sử dụng kháng sinh sẽ gây ra một loạt các bệnh liên quan đến miễn dịch (bệnh tự miễn – cơ thể tự tạo ra miễn dịch chống lại cơ thể) và không có thuốc triệu trị đặc hiệu. Vì thế, nếu trẻ bị viêm họng, bác sĩ kê kháng sinh cần dùng theo đúng đơn chỉ định. Mục đích của việc sử dụng kháng sinh trong viêm họng do liên cầu khuẩn không phải để điều trị viêm họng và bảo vệ tim và thận.
Khi nào trẻ viêm họng nên đi khám bác sĩ?
Gặp ngay chuyên gia chăm sóc sức khỏe nếu trẻ thuộc vào một trong bất kỳ trường hợp nào dưới đây:
- Đau họng kéo dài hơn 1 tuần
- Khó nuốt hoặc thở
- Chảy nước dãi quá mức (trẻ nhỏ)
- Nhiệt độ cao hơn 38 độ C
- Mủ ở sau cổ họng
- Phát ban
- Đau khớp
- Khàn giọng kéo dài hơn 2 tuần
- Có máu trong nước bọt hoặc đờm
- Mất nước (triệu chứng bao gồm khô, dính miệng, buồn ngủ hoặc mệt mỏi; khát nước, đi tiểu giảm hoặc ít tã ướt; ít hoặc không chảy nước mắt khi khóc; yếu cơ, nhức đầu, chóng mặt hoặc chóng mặt)
- Đau họng thường xuyên.
Lưu ý, trẻ dưới 3 tháng tuổi và sốt phải đi khám ngay tại cơ sở y tế gần nhất.
Cách phòng tránh viêm họng ở trẻ
Một số chú ý nho nhỏ có thể giúp trẻ hạn chế viêm họng như:
- Bịt khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài đường, tránh tiếp xúc với khói bụi, đặc biệt khói thuốc lá.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh dụng cụ ăn uống của trẻ.
- Rửa tay bằng xà phòng cho trẻ trước khi ăn, sau khi chơi đồ chơi. Tiệt trùng đồ chơi, đồ dùng cá nhân của trẻ thường xuyên.
- Tránh tiếp xúc với người bị đang có bệnh lý về hô hấp.
- Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng bổ sung vitamin tổng hợp và men vi sinh cho trẻ.
Tóm lại, các bậc phụ huynh thường nghĩ khi viêm họng trẻ phải uống kháng sinh, nhưng thực tế phần lớn viêm họng gây ra bởi virus như cảm lạnh và kháng sinh không có hiệu quả với virus. Đại đa số các trường hợp, viêm họng sẽ tự khỏi, quá trình này thường mất vài ngày đến tầm 1- 2 tuần, phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra viêm họng. Lạm dụng kháng sinh khi trẻ viêm họng khi trẻ không cần dùng vừa tốn chi phí vừa có hại. Đặc biệt, kháng sinh không còn có hiệu quả khi chẳng may lần sau thực sự cần dùng chúng, đây gọi là kháng kháng sinh.
ĐỪNG BỎ QUA BÀI NÀY:
Cách tăng sức đề kháng cho trẻ toàn diện chỉ từ 30 ngày
